Մուլտֆիլմերը մեծ դեր են խաղում երեխաների զարգացման և նրանց հոգեկան առողջության ձևավորման գործում ամբողջ մանկության ընթացքում: Այսօրվա հետազոտությունները հաստատում են, որ երեխաները սկսում են մուլտֆիլմեր դիտել փոքր տարիքից և շատ ժամանակ են հատկացնում դրանք դիտելուն։ Սա նշանակում է, որ մուլտֆիլմերը դառնում են նրանց առօրյայի անբաժանելի մասը և կարող են էական ազդեցություն ունենալ դրանց զարգացման և վարքի վրա։
Վաղ մանկության տարիներին (2-5 տարեկան) մուլտֆիլմերը կարող են նպաստել խոսքի, երևակայության և ստեղծագործելու զարգացմանը: Այնուամենայնիվ, կարևոր է հաշվի առնել, որ էկրանի չափազանց մեծ ժամանակը կարող է բացասաբար ազդել փոքր երեխաների հոգեկան առողջության վրա:
Տարրական դպրոցական տարիքում (6-11 տարեկան) երեխաները կարող են սկսել ավելի գիտակցաբար վերլուծել մուլտֆիլմերը, ինչը կարող է ազդել նրանց աշխարհայացքի, սոցիալական հմտությունների և հուզական վիճակի վրա։ Դեռահասները (12+ տարեկան), իրենց հերթին, հաճախ օգտագործում են մուլտֆիլմեր՝ արտահայտվելու և կերպարների հետ նույնանալու, ինչպես նաև դժվար թեմաներ քննարկելու համար, որոնք կարևոր են դառնում նրանց ինքնորոշման և արտաքին աշխարհի հետ հարաբերությունների համար:
Սակայն մուլտֆիլմները կարող են թե դրական թե բացասական ազդեցություն ունենալ երեխայի կոգնիտիվ զարգացման վրա ։
Դրական ազդեցությունը՝
1․ Օգնում են երեխաներին սկսել վաղ կրթությունը
Մուլտֆիլմերը կարող են օգնել երեխաներին սկսել սովորել վաղաժամ: Մուլտֆիլմերի դրական ազդեցությունը երեխաների վրա հատկապես նկատելի է ձևեր, թվեր և գույներ ուսուցանող ուսումնական մուլտֆիլմերի դեպքում։ Նման մուլտֆիլմերը կարող են երեխաներին սովորեցնել հիմնական հասկացությունները զվարճալի և ինտերակտիվ ձևով՝ ուսուցումը դարձնելով հաճելի փորձ: Շարժվող, խոսող նկարները և գունագեղ պատկերները երեխաներին ուսուցումը զվարճացնում են:
2․Օգնում են կոգնիտիվ զարգացման հարցում։
Մուլտֆիլմեր դիտելը կօգնի զարգացնել երեխայի ճանաչողական հմտությունները: Սա կարող է օգնել զարգացնել երեխայի տրամաբանական և քնդատական մտածողությունը, տեսողական և լսողական ընկալումը և կայուն և ընտրողական ուշադրությունը:
3․ Օգնում են լեզու զարգացնել։
Մուլտֆիլմերը կարող են երեխաներին ծանոթացնել տարբեր լեզուներ, ինչով կօգնեն երեխաներին զարգացնել իրենց լեզվական կարողությունները: Օրինակ, եթե նրանք մուլտֆիլմեր դիտեն իրենց մայրենի լեզվով, դա կօգնի նրանց ավելի լավ սովորել այն: Տարբեր մուլտֆիլմեր դիտելով՝ երեխաները կարող են բարելավել նաև իրենց արտասանությունն ու խոսելու ոճը, ինչպես նաև սովորել օտար լեզուներ։
- Բարձրացնել ստեղծագործական ունակությունները:
Մուլտֆիլմեր դիտելը նպաստում է երեխաների երևակայության և ստեղծագործական ունակությունների զարգացմանը: Ձեր երեխան կկարողանա որոշակի մուլտֆիլմերից ոգեշնչված նոր գաղափարներ առաջացնել և իր դիտած մուլտֆիլմերի հիման վրա ստեղծել նոր պատմություններ կամ արվեստի գործեր:
- Օգնում են երեխաներին սովորել նոր հասկացություններ:
Մուլտֆիլմեր դիտելը հիանալի միջոց է ձեր երեխաներին սովորեցնել տեղական սովորույթների, ավանդույթների, պատմության և դիցաբանության մասին: Օրինակ, Ռամայանայի կամ Մահաբհարատայի անիմացիոն տարբերակները դիտելը կարող է երեխաներին սովորեցնել հնդկական դիցաբանության մասին: Երեխային նույնպես կարելի է մուլտֆիլմների միջոցով ծանոթացնել տարբեր կարևոր թեմաների մասին, ինչը իր կողմից ավելի ընկալելի կլինի մուլտֆիլմների միջոցով։
Մուլտֆիլմեր դիտելու բացասական ազդեցությունը երեխաների վրա.
Չնայած մուլտֆիլմերն ունեն բազմաթիվ դրական ազդեցություններ, սակայն դրանք կարող են բացասաբար ազդել նաև երեխայի վարքի և զարգացման վրա: Ահա տարբեր բացասական ազդեցությունները, որոնք կարող են առաջացնել մուլտֆիլմերը.
Նրանք խրախուսում են բռնությունը։
Բռնություն պատկերող մուլտֆիլմերի դիտումը կարող է խրախուսել երեխաներին դառնալ բռնի իրական կյանքում: Բացի այդ, երեխաները կարող են հավատալ, որ ոչ ոք չի վիրավորվի կամ ցավ չզգա, քանի որ մուլտֆիլմերի հերոսները մնում են անվնաս բռնություն կամ դժբախտ պատահար ապրելուց հետո: Օրինակ, Թոմ և Ջերիի հերոսները հաճախ հարվածում են միմյանց կամ ընկնում բարձրությունից՝ առանց որևէ իրական հետևանք ապրելու:
2. Խթանում են անկարգապահ վարքագիծը և կարեկցանքի բացակայությունը:
Կան մի քանի մուլտֆիլմեր, որոնցում հերոսները կոպիտ կամ անկարգապահ պահվածք են ցուցաբերում իրենց ուսուցիչների և մեծերի նկատմամբ: Երեխաները կարող են ընդօրինակել այս պահվածքը և մարտահրավեր նետել իրենց ծնողներին կամ ուսուցիչներին, երբ նրանք պատժվում են վատ վարքի համար:
- Խրախուսում են անպարկեշտ բառերի օգտագործումը:
Մուլտֆիլմերը հաճախ ներառում են երեխաների համար անհամապատասխան լեզու: Երեխաները տպավորիչ են և կարող են սկսել օգտագործել հայհոյանքներ, որոնք սովորել են մուլտֆիլմերից իրական կյանքում:
4․ ֆիզիկական առողջության վտանգը։
Էկրանի դիմաց նստած և մուլտֆիլմեր դիտելու չափից շատ ժամանակը կարող է առողջական խնդիրներ առաջացնել անգործության և նստակյաց ապրելակերպի պատճառով: Դրանք ներառում են գիրություն, տեսողության հետ կապված խնդիրներ և սննդային թերություններ՝ կապված վատ սնվելու սովորությունների հետ: Մուլտֆիլմերի ազդեցության տակ գտնվող երեխաները կարող են նաև որդեգրել վատ օրինակներ՝ ընդօրինակելով ոչ պատշաճ վարքի օրինաչափությունները, ինչը կարող է հանգեցնել հակասոցիալական վարքագծի կամ անհնազանդության:
Կարևոր է հիշել, որ երեխաների համար բովանդակության ընտրությունը պետք է լինի գիտակցված և հավասարակշռված՝ հաշվի առնելով նրանց տարիքային առանձնահատկությունները և անհատական կարիքները: Մուլտֆիլմեր դիտելիս երեխաների հետ ակտիվորեն շփվելը և դրանց բովանդակությունը քննարկելը կարող է օգնել առավելագույնս օգտագործել այս մեդիա ձևաչափը՝ նրանց զարգացման և մտավոր բարեկեցության համար:
Նյութը՝ Սեդա Մարգարյանի
Բառուբան 